Sesli Kitap Yazmak Mümkün mü?

Geçtiğimiz hafta “Sesli Kitap: Hikâye Anlatımının Modern Dünyadaki Yeni Yüzü” yazımızda sesli kitapların günümüz dünyasındaki yerine değinmiştim. Bu yazıda ise yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olarak günlük rutinlerimize nüfuz etmiş olan sesli kitapların geleceğine ilişkin öngörü ve temennilerde bulunmaya çalışacağım.

Sesli Kitap: Hikâye Anlatımının Modern Dünyadaki Yeni Yüzü

Sesli kitaplar, günümüzde edebiyat dünyasının en popüler formatlarından biri hâline geldi. Özellikle dijital çağda, hareket hâlindeyken kitap dinlemek, birçok kişinin tercih ettiği bir okuma yöntemi oldu. 

Temelde salt sesli kitap yazmak gibi bir kavram henüz oluşmamıştır. Ancak önümüzdeki süreçte bunun bazı edebî türlerin dönüşümü şeklinde cereyan edeceğini düşünmekteyim. Aslında bu düşüncemin altında “Her şey aslına rücu eder,” varsayımı yatıyor. Bir sonraki bölümde sesli kitap olarak en çok rağbet gören edebî türlerden de bahsedeceğim. Bu türlerin konuşma diline uygunluğu nedeniyle bu türde yazılacak ve seslendirilecek sesli kitaplar kanalıyla edebiyatın da yeni bir döneme girmesi muhtemeldir.

Sesli Kitap Tasarlamak

Sesli kitap türünün belirlenmesi

Her edebî türün farklı yazım şekli, kendine özgü dinamikleri ve gereksinimleri olmakla birlikte temelde sesli kitap için bu farklılıklar ikinci plandadır. İnsan sesinin kattığı ruh bir biyografiyi novella tadına ulaştırabilir. Sesli kitapta hedef kitleye göre okuyuş biçimi öne çıkmaktadır. Örneğin masal ve hikâye anlatıcılığı, özellikle çocuklar için sesli kitap tasarlarken, farklı bir yaklaşım ve enerji gerektirir.

Yetişkin dinleyiciler tarafından en çok rağbet gören sesli kitap türleri şunlardır:

- Romanlar ve Novellalar: Uzun hikâyeler, karakterlerin gelişimi ve karmaşık olay örgüleri ile dikkat çeker.

- Destanlar, Efsaneler, Mitler, Halk Hikâyeleri: Sözlü edebiyatın temel taşları olarak günümüzde yeniden düzenlemelerle özellikle genç yetişkinlerin dikkatini çeker.

- Kurgusal Olmayan Kitaplar: Biyografiler,  anılar, denemeler, popüler bilim ve kültür kitapları

- Şiir ve Drama: Şiirsel dil ve dramatik performans gerektiren eserler.

Küçük dinleyiciler için ise daha çok masallar ve hikâyeler ön plana çıkmaktadır.

Anlatıcı Seçimi ve Seslendirme

Sesli kitabın başarısında anlatıcının rolü büyüktür. Doğru anlatıcıyı seçmek, hikâyenin duygusunu ve atmosferini dinleyiciye en iyi şekilde aktarmanın anahtarıdır. Anlatıcı seçiminde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

- Ses Tonu ve Vurgulama: Anlatıcının sesi, kitabın türüne uygun olmalıdır. Çocuk kitapları için sıcak ve neşeli bir ses tonu tercih edilirken, gerilim romanları için derin ve gizemli bir ses tonu daha uygun olabilir.

- Deneyim ve Yetenek: Anlatıcının daha önceki seslendirme deneyimleri ve yetenekleri önemlidir. Özellikle karakter seslendirmeleri yapabilecek biri, hikâyeyi daha canlı kılacaktır.

Hikâye ve Sesli Kitap Editörlüğü

Sesli kitap tasarımında editörlük süreci de kritik bir rol oynar. Hem hikâye editörlüğü hem de sesli kitap editörlüğü kitabın kalitesini belirleyecektir. Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenlerse şunlardır:

- Hikâye Editörlüğü: Öykünün akıcılığı, tutarlılığı ve karakter gelişimi üzerinde çalışılır. Anlatıcının metni doğru bir şekilde okuyabilmesi için net ve anlaşılır bir dil kullanılması sağlanır.

- Sesli Kitap Editörlüğü: Ses kaydının kalitesi kontrol edilir. Arka plan gürültüleri temizlenir, ses tonları düzenlenir ve gerekirse müzik ve efektler eklenir.

Platformlarda Yayınlama

Sesli kitapların dijital platformlarda yayınlanması, geniş bir dinleyici kitlesine ulaşmayı sağlar. Storytel gibi platformlar, sesli kitap yayınlama sürecini kolaylaştırır ve geniş bir kütüphane sunar. Her geçen gün ise bu sesli kitap platformlarına bir yenisi ekleniyor. Özellikle mobil uygulama olarak sunulan bu platformların zaman içinde yayınevleri formatını alabileceği bile düşünülebilir. Henüz basılı olarak yayınlanması tasarlanmamış bir kitabın sesli kitap olarak platformlarda yer alması söz konusu değil. Ancak sesli kitap platformlarının bu alanda bir girişimde bulunması, özellikle yaratıcı yazarlık alanına yeni adım atan yazarların yayınevlerinin hegemonyasından kurtularak bir nebze olsun rahat bir alan bulabilmesi bu sektörü önemli kılacaktır. 

Bu noktada, platformların bir dönüşüme gitmesi hâlinde iyi editörlerle çalışması, hem içerikte yer alan sesli kitapların hem de sonuç olarak platformun kalitesini belirleyecek en önemli unsurdur.

Sonuç olarak henüz böyle bir kavram gelişmiş olmasa da sesli kitap olarak bir eser tasarlamak mümkündür. Temel olarak hem bir temenni hem de gelişmesi muhtemel bir alandaki öngörüleri kendimce derlemek istedim. Umarım bu yazı yeni bir dönüşüm için ışık tutar.

Yazar Dudu Kirman